GROEN

Elke dag ‘natuur’lijk

^{(tekst: GoodPlanet Belgium)}

Een speelplaats van morgen is een plek vol levende natuur. Elk kind kan er genieten van het buiten zijn, komt er tot rust, maakt kennis met de biodiversiteit rondom zich en voelt zich verbonden met de natuur. Spelen en leren in contact met de natuur helpt kinderen opgroeien tot verantwoordelijke, flexibele, veerkrachtige volwassenen, creatief in denken en handelen. En dit zorgt later voor meer natuurgericht gedrag.

Een groene speelplaats draagt al spelenderwijs bij in het ontwikkelen van inzichten en vaardigheden die nodig zijn om zich in te zetten voor natuurbehoud en een duurzame samenleving.

In het kort

Een natuurrijke speelplaats:

• ondersteunt de gezonde ontwikkeling van kinderen/jongeren;
• draagt bij aan de kennis van en de band met natuur;
• draagt bij aan de kwaliteit van het onderwijs;
• buffert tegen de klimaatverandering;
• stimuleert biodiversiteit.

Een woordje meer uitleg

Iedereen heeft nood aan natuur in zijn leefomgeving. Dagelijks contact met de natuur, of zelfs enkel het zicht op groen, bevordert het welbevinden.
Kinderen die spelen en leren in de natuur ontwikkelen - spelenderwijs - allerlei inzichten en vaardigheden. Kinderen kunnen oefenen voor de maatschappij van morgen: leren samen spelen, onderhandelen, ruzies oplossen, zorg dragen, handel drijven, gezond bewegen, … Het helpt kinderen opgroeien tot flexibele, veerkrachtige volwassenen, creatief in denken en handelen.

© GoodPlanetEen groene ‘natuur’rijke’ speelomgeving is een krachtig instrument. om in te zetten voor de ontwikkeling van kinderen. Ze heeft het vermogen om de fysieke, sociaal emotionele, de cognitieve en de morele ontwikkeling van kinderen te stimuleren.
Door te spelen in de natuur is er een grotere verwondering en bewondering voor natuur. Op die manier kunnen kinderen respect ontwikkelen voor hun eigen leefomgeving en die van anderen.

De gevarieerde, groene ruimte geeft meer aanleidingen tot beweging en sociale interactie. 

Kinderen met gedrags- of leerproblemen blijken buiten soms makkelijker hun plaats te vinden. Ze worden rustig, concentreren zich beter, of krijgen de kans te laten zien wat ze wel goed kunnen.

Enkele tips

1. Groene hagen en speelbosjes dienen als verstopplek voor kinderen, maar ook voor vogels en insecten.
2. Natuurlijke losse materialen zoals takken, boomschijven, losse keien, bladeren in allerlei tinten en vormen, zorgen voor creatief spel met een open einde.
3. Betrek degenen die instaan voor het onderhoud (tuinman, conciërge ...). Goede speelplekken vereisen specifiek onderhoud, zo voorkom je frustraties. Een kampje onder overhangende takken verliest zijn dak als die plots drastisch teruggesnoeid worden.
4. Kies voor inheemse plantensoorten die goed aangepast zijn aan de standplaats. Laat je hiervoor bijstaan door specialisten.
5. Bij de keuze van de beplanting kunnen volgende kenmerken interessant zijn: struiken en bomen met opvallende bloemen of bladeren (kijken); afwisseling van bladhoudende en bladverliezende planten (seizoenen ervaren); planten met eetbare vruchten (proeven), struiken en bomen die aantrekkelijk zijn voor vogels, vlinders, bijen of andere insecten; geurige planten (ruiken).
6. Gevelbeplanting, een daktuin, een verloren hoekje. Er zijn veel mogelijkheden om te vergroenen!
7. Water op de speelplaats? Het kan met een natuurlijke vijver voor waterdiertjes, kikkers en salamanders, via een waterpomp en speelgootjes … Een wadi (lage plaats waar het water kan verzamelen) en veel beplanting zorgen ervoor dat water niet nodeloos afgevoerd moet worden naar rioleringen.
8. Heuvels eroderen door veelvuldig spelen: beplant hier en daar een helling of zaai in met een bloemenmengsel om erosie tegen te gaan. Bescherm deze groene zones met enkele paaltjes met een touw errond.
9. Bescherm nieuw aangeplante bomen en struiken met stevige palen en planten om hen groeikansen te bieden.
10. Het houden en verzorgen van dieren (kippen, konijnen of zelfs geitjes of schapen) heeft een grote toegevoegde waarde, zeker voor kinderen met een beperking. Zorg ervoor dat je voldoende aandacht hebt voor het welbevinden van de dieren (o.a. aandacht voor stress).
11. Een moestuin met groenten waar nadien een heerlijke soep mee gemaakt kan worden tijdens de les, is uiteraard fantastisch. Begin goed voorbereid bij de start van je moestuin! Laat je bijstaan door experten bij de keuze van gewassen en het beheer ervan, zodat het een succesvol project wordt. Betrek ouders of de buurt bij het beheer om zomermaanden te overbruggen.

Meer info

• MOS helpt van je school een milieuvriendelijke en duurzame leer- en leefomgeving te maken, samen met de leerlingen, het schoolteam en het netwerk van de school.
• Springzaad: meer ruimte voor natuur en kinderen
• GoodPlanet en MOS verzamelden tot 2018, met steun van de overheid, heel wat informatie over inrichting en beplanting (o.a. plantkeuze, giftige planten, functies van beplanting). Deze info is nog steeds terug te vinden op Pimp je speelplaats.
• Regionale Landschappen hebben ook voor scholen heel wat kennis en expertise in huis voor plannen en ontwerpen, aanleggen en beheren van groene speelplekken.
• Zet een schooltuin samen op met Landelijke Gilden.
• Velt helpt scholen bij het moestuinieren.
• Ook in Nederland vind je heel wat info voor een groener 'speel’plein’.

Inspirerende voorbeelden

• Een ondoordringbare kleilaag zorgde voor grote plassen op de groene speelplaats van school Poelbos in Jette. Als oplossing groeven ouders en leerkrachten een wadi, waar het water naartoe loopt bij regenweer; ze plantten ook wilgen, die het water gretig opzuigen. Gedaan met de vele plassen in de rest van de tuin. De wadi is ondertussen rijkelijk begroeid met planten die wel houden van natte voetjes.
• In de Vrije Basisschool 'De Knipoog' in Vilvoorde trokken ze sinds de aanleg van de nieuwe speelplaats helemaal de kaart van de natuur. Sindsdien helpt het 5^de en 6^de leerjaar in de nabije natuurgebieden van Natuurpunt. Dat zorgt voor een belangrijke bewustwording bij de leerlingen én leerkrachten, aldus Ivo Janssens van Natuurpunt MaViSt.
• In school Hertog Karel in Wilsele helpt een natuurgids en ouder van een ex-leerling van de school bij het opzetten van kleine biotopen waar de leerlingen studies van maken: een graslandje, hooilandje, droge en natte heide, een poel, en zelfs een historische akker. Door de leerkrachten hierbij te begeleiden, zorgt hij dat de tuin naast een fantastische ontspanningsplek, ook educatief ingezet wordt.

Terug naar het overzicht